Bu hafta rutin haftalık yazılarıma ilavet, değerli Blog Takipçilerime & Misafirlerime bugünün Paskalya Cuması olması bağlamında ekstra bir yazı sunmak istiyorum. Roma İmparatorluğu, Roma ve/veya İtalya hakkında ilginç bir konuları ele aldığım bu ekstra Blog yazım Paskalya Cuması hakkında. Pazara ise her zaman olduğu gibi saat 09:05 te İtalya’da Paskalya’yı anlatacağım, iyi okumalar…
Bu hafta sonu tüm İtalya’da Paskalya koşuşturması var. Hareketlilik Cumadan başladı, peki ne olmuş ki, Cumadan Paskalya telaşı başladı? O zaman Hristiyanlık Tarihine geri gidip konuya baştan başlamak lazım…
Perşembe akşamı, İsa Havariler ile Yahudilerin Paskalyasını (Pesah, Mısır’dan Kaçış) kutlar. Burada hatırlatılması gereken bu yemeğin tarihe “Son Akşam Yemeği” adı ile geçmesidir. Tabii Leonardo da Vinci’nin ünlü son akşam yemeği freski, bu yemeği anlatan yüzlerce resimden sadece biri ama belki en ünlüsüdür. (Milano, Santa Maria delle Grazie Kilisesi Yemekhanesi duvarında bulunan bu resim hakkında ileride bir Blog yazısı yazmayı düşünüyorum.) Bu yemek Sion dağında yenir. Yemek sonrası Havarileri ile dağdan inen İsa, Kudüs yakınında Getsemani Bahçesine, Cedron Çayı vadisine dua etmeye gider. Bu arada Yahuda İşkariyot (Judas) Yahudi Din Adamlarına İsa’yı ispiyon etmeye gider. Geleneksel Hristiyan İnancına göre Yahuda, sadece 30 Gümüş Dinar alarak İsa’nın yerini Yahudi Din Adamlarına, onlarda Romalı Askerlere söylemiştir. Son Akşam Yemeği’nden sonra İsa’yı 30 Gümüş Dinar karşılığında Sanhedrin adı verilen meclise bildirmesi ve onu öperek ele vermesi nedeniyle Yahuda’nın adı ve Yahuda Öpücüğü Hristiyan dünyada halen ihanet sözcüğüyle eş anlamlı kullanılır.
Romalı askerler akşam İsa’yı tutuklamaya gelirler. İsa Haham Başının Sarayına getirilir. Gece İsa için mahkeme hazırlanmıştır. Mahkeme tüm gece sürer, kitaplara göre, ilk horozun ötmesi ile (güneş doğduğunda) mahkeme biter. Cuma sabahı gün ağarması ile din adamları, İsa’yı Ponzio Pilato’ya (Roma Valisi) getirirler. İncil Yazarlarından, Havari Luka’ya göre Pilato İsa’yı, Kral Herodes’e de gönderir, sorgulama sonrası Herodes onda bir suç bulamadığı için, İsa’yı geri gönderir. İsa’ya ceza verilememektedir. Roma Valisi’de İsa’da bir suç bulunmadığı bilmektedir. Bu duruma istinaden Matta (Matteo) İnciline göre, şu ünlü cümleyi kurar “Bu iyi insanın kanı ellerime bulaşmıyor/bulaşmasın.” Şunu da bu hareketle kabul etmektedir ki, İsa Roma İmp. için bir tehdit oluşturmamaktadır. Ancak Yahudi halkı aynı fikirde değildir. İsa’yı suçlu görmek & tabii İsa’nın infazını istemektedirler.
Bu ortamda Vali Pilato, halkın önünde elini yıkar ve kendine göre konuyu kapatır. Yahudiler onun İsa’nın kanının dökülmesi suçu/günahı bizim ve bizim çocuklarımızın boynunadır. Biz bu infazı istiyoruz, demektedirler. Bu günün bir Yahudi Bayramı olması sebebi ile eski bir adete uyarak, Vali Pilato bir suçluyu affedecektir. Pilato halkın da baskısı ile İsa’yı affetmek isterken, İsa ile infaz edilecek hükümlü Barabba’yı affeder.
Bugün halen Batı Dünyasında elimi yıkadım ve kalktım cümlesi, ben bu işin içinden çıkamadım ve kendimce konuyu kapıyorum, ne haliniz varsa görün, ben çekiliyorum, konuyla ilgilenmiyorum, manasında kullanılmaktadır.
Bazı İncil yorumcularına göre öğlene doğru, bazılarına göre daha erken İsa’nın mahkemesi biter. İsa kırbaçlanarak işkence görür. Ölüm cezası halka ilan edilir. Oradan Golgot Tepesine (Kudüs’te bugün Kutsal Kabir Kilisesinin bulunduğu yerdir) getirilir ve çarmıha gerilir. Pilato’nun Sarayı ve Golgot Tepesi arasında bulunan yola bugün Via Dolorosa (Acı Yolu, Acı Veren Yol) denir. İsa’nın çarmıha gerilmeden önce kendi haçını taşıdığı yolda bu yoldur. Hristiyan İnancında İsa’ya ölüm cezasından, Haça gerilmesine kadar geçen evreye, ki bu bu yol boyunca yaşadıklaıdır, via Crucis adı vermektedir. Mesela İsa’nın yolda tökezlemesi, Haçını taşırken 14 noktada durması, Kafasına dikenli tellerden bir taç takılması, yüzüne akan kanların temizlenmesi için bir bez verilmesi gibi… Tüm bu detayları Vatikan, San Pietro’yu (Petrus Bazilikası) içinden gezerken, Vatikan Bröveli üç Türkçe konuşan rehberden biri olarak yerinde anlatıyor, ilgili heykel ve resimleri misafirlerime gösteriyorum. İsa, öğleden sonra 3 civarı ölür. İşte Paskalya Cuması budur.
İsa’nın ölümü sonrası Aramatialı Yusuf, ki İsa’nın bir yakınıdır, Pilato’ya gider ve İsa’nın ölmüş vücudunu ister. Pilato bile İsa’nın bu kadar hızlı ölmesine şaşırır ve bir askerini kontrol etmesi için görevlendirir. Bu asker Yüzbaşı Longinus’tur ve gözleri neredeysa hiç görmemektedir. Peki bu Romalı Asker ne yapar o anda ne mucizeler olur? Bunlarda San Pietro Kilisesi içerisinde anlatımımda açıklığa kavuşuyor. Bu arada Arematialı Yusuf İsa’nın kefeni getirmeye gider. Bu kefen nerededir, üzerinde neler vardır, hapsi Vatikan San Pietro’da. İsa’nın bir başka yakını olan, Nicodemus ile İsa’yı haçtan indirirken Cuma akşamı olmuştur. Ertesi gün yani, Yahudilerin Şabat günü başlamadan İsa oraya yakın bir mezara konur.
Via Crucis’in (İsa’nın Haç Yolu) Hikayesini ve Paskalya’nın İtalya’da ne manaya gelip, nasıl kutlandığını bu pazar günü yayınlayacağım yazımda anlatacağım.
Bu günlük, güne özel Blog yazım bu kadar olsun.
Her pazar saat 09:05 te yeni bir yazı ve konu ile karşınızdayım…
Bu pazar Paskalya Yazısına beklerim.
