Bu hafta yazımda her hafta olduğu gibi, değerli Blog Takipçilerime & Misafirlerime Roma İmparatorluğu, Roma ve/veya İtalya hakkında ilginç bir konudan bahsetmek istiyorum. Dört hafta önce başladığım yazı dizimde, bu hafta sizler için dördüncü ve son bölümü ile Ravenna San Vitale Kilisesi…
Theodora’nın solundaki iki kadın konusunda görüşler biraz farklı. Biri genç, diğeri yaşlı. Yaşlı kadının Belisarios’un karısı, genç kadının da kızı olduğu kabul edilen fikir. Anne ve kıza da fizyolojik özellikler verilmiş, biri genç, diğeri yaşlı oldukları vurgulanmış. Theodora’nın elinden bir bağış sahnesi görülüyor.
Gerçekte, İmparator ve İmparatoriçe hayatları boyunca Konstantinopolis’ten hiç ayrılmadılar ve Ravenna’ya hiç gelmediler. Belki hediye gönderdiler. Hiyerarşik bir sıralamada görülüyor, hareket yok, tüm olay sunuma odaklanmış.
Çerçeve içinde çerçeve, resim içinde resimin erken bir örneği bu. İmparatoriçenin eteğinde Üç Müneccim Kral’ın sunumu var. Yeryüzünün hükümdarları gökyüzünün hükümdarına boyun eğiyor, sunu veriyor. Herkes ona doğru gidiyor, herkes her şeyi ona adıyor.
En üstte İsa, sonra Eski Ahit peygamberleri, derken en aşağıda İmparator ve İmparatoriçenin takdimi. Aşağıdan yukarıya, dünydan, semavi dünyaya, insaniden kutsala geçiş net görülüyor.
Dünyevi hükümdarların sunumu, peygamberlerin sunumu, martirlerin sunumu ve en yukarıda da mistik kuzu olarak İsa. Kuzu olarak da İsa kendini sunuyor, inanalar için canını verecek. Tam bir simbolizasyon dünyası.
İsa’nın iki doğasının üzerinde bu kadar durulması, altının çizilmesi çok önemli. Ariusçu Gotlardan yeni fethedilmiş yerlerde halkı tekrar Ortodoksluğa yönlendirmek, doğru inanca/mezhebe geri getirmek amacı var. Bütün bu süsleme programı, devlet siyasetinde bu inanışın, sapkınlığın (Ariusçuluğun) bırakılıp Ortodoksluğa, doğru inanca gelinmesi mesajını veriyor/davetini gösteriyor. “İmparator burada, devletin merkezi, bizim görüşümüz budur, böyle olması gerek” mesajı verilmeye çalışılıyor.
Havarilerin madalyonlarını birbirine bağlayan yunustan yapılma çelenkler var. Dallar, yapraklar, kuşlar, meyveler, ve hepsinin doğru orantılı olması dikkat çekici. Helenistik gelenekteki üslubun göstergesi ama İmparator sahnesinde altın fon, ayakların zemine basmaması, figürlerde aynı yüzlerin tekrarı, İmparatoriçe panosu alt kısmının en önde, üst kısmının ise perdenin arkasına doğru betimlenmesi önemli detaylar.
Figürlerin zaman ve mekandan soyutlanması, yüzlerde kişisel özellik bulunmaması, figürlerin etraflarında gelişen olaylara katılmaması, peysaj ve figür arasında bağ kurulmaması, üç boyutluluktan uzak olması, yeni soyut sanatın en önemli detayları. Bir yandan da hayvanlar, meyvelerin doğal betimlenmesi ile bir somut sanat görülüyor. Soyut ve somutun bir arada olduğu bir istisna San Vitale.
San Vitale mozaiklerinde görülen bir çok detay, Ayasofya’da da mimaride, süslemelerde görünür. Soyutla, somutun arasında olan savaşı soyut kazanacak, ve ileride Bizans resminin özelliklerinin ana hatları oluşacaktır.
Sunağın önündeki alanında, zeminde tamamı mermerden yapılmış dairesel bir labirent tasviri gözden kaçırılmaması gereken bir detaydır.
Bu haftalık bu kadar olsun.
Her pazar saat 09:05 te yeni bir yazı ve konu ile karşınızdayım…
