İtalyanların pencerecinden bir dönek olarak adlandırılan Kılıç Ali Paşanın hikayesini bu hafta değerli okuyucularım için kaleme aldım.
16. YY İtalya’sının kıyı kesimlerinde çocuklarını korku hikayeleriyle korkutup susturmak isteyen anne, babalar, o zamanların “Umacı”sı, korkunç Ucciali tarafından kaçırılma ihtimalini onlara mutlaka anlatırlardı. Peki bu hikayelerde bir gerçek payı da var mıydı?
Uccialì, aslında, 1519’da Crotone yakınlarındaki Le Castella köyünde doğan Kalabrialı balıkçı Giovan Dionigi Galeni’nin İslam’ı kabul etmesinden sonra aldığı Türkçe Uruch (Uluç) Ali isminin İtalyancalaştırılmış versiyonuydu.
Bu belki de İtalyanların tarihinde en ünlü dönek ve yabancı bir gücün hizmetinde faaliyet göstererek yurttaşlarına en fazla zarar veren İtalyan’dı Uccali. Osmanlı İmparatorluğu tarafına geçmiş hatta Müslümanlığı kabul etmiş, hatta hatta İstanbul’da bir Camii dahi yaptırmıştı.
Keşiş olmanın eşiğinde olan genç Galeni, Isola Capo Rizzuto (Adası) yakınlarındaki bir baskında Cezayir Beyi korsan Barbarossa tarafından köle olarak küreğe verilmek üzere yakalanmış ve esir olmuştu.
Ancak bu zor ve köle durumda bile, doğal yeteneklerinin su yüzüne çıkması fazla uzun sürmedi ve kendinin diğer esirlerden hemen ayıt edilmesini sağladı. Cesareti ve kararlılığıyla ön plana çıkarak, Hristiyan dünyanın da “Uyuz” lakabını kazandı ve böyle anıldı. Dünyanın alıştığı mananın tersine, korsan dünyasında bu unvan biraz da onursal/gurur verici bir rütbeye/statüye karşılık geliyordu. Zor ve ters bir kişilik yani ”Rognoso – Uyuz” biri, iyi bir korsan olabilirdi.
Güzel bir günde, kendisine tokat atan bir Türk tarafından kışkırtılan Uccali, ona ölümüne meydan okudu ve onu öldüresiye dövdü. Bu esasında onun için bir sondu ya da bir başlangıç olmalıydı. Bir esirin bir Müslümanı dövmesi o zamanlar için kabul edilemez bir olaydı ve cezası gayet netti.
İtalyan kaynaklara göre, ölüm cezasına çarptırılmaktan kaçmak için İslam’a geçmeye karar verdi, böylece hayatını kurtardı ve onu özel gemilerinden birinde kayıkçı olarak çalışmak üzere gemiye alan başka bir ”Döneğin” kızıyla evlenebildi.
Yeni Uccialì için bu, hızlı bir toplumsal yükselişle taçlanan başarılı bir kariyerin başlangıcıydı.
Hatta ilk birikimiyle özel komutan lisansı satın alarak ünlü Dragut’un hizmetine girmeyi başardı. Uccialì, başlangıçta Uccialì’nin deniz ekibini, ardından kendi adamlarını ve araçlarını kullanarak Amalfi Sahili, çok iyi bildiği memleketi Kalabriya ve Sicilya’dan başlayarak öncelikle Güney İtalya’nın kıyı köylerine baskın yapmaya ve o bölgeyi tehdit etmeye başladı.
Daha sonra baskınlarda, giderek daha yukarılarda, neredeyse hiçbir kıyı köyünün korkunç akınlarından kurtulamadığı Toskana ve Liguria kıyılarına yoğunlaştı. Böylece San Remo, Taggia, Bordighera, Alassio, Finale, Mentone ve Nice yağmalandı ve köyler, şehirler neredeyse boşaltıldı.
Trablus ve Cerbe’nin fethi ile Tunus’un yeniden fethi savaşlarına katıldı. 1565’te Malta kuşatmasında hazır bulundu ve daha sonra ünlü İnebahtı deniz savaşına katıldı; burada Osmanlı yenilgisine rağmen Hristiyan Birliği’nin müttefiklerine gerçekten zor anlar yaşatan tek Türk komutan oldu. Avusturyalı Don Giovanni’nin amiral gemisi ve meslektaşları arasında tek başına, sağ kalan deniz ekibini neredeyse sağlam bir şekilde İstanbul’a geri getirmeyi başaran komutandı.
Ödül olarak Sultan II. Selim ona amiral unvanını ve “Kılıç Ali” lakabını verdi.
Başarıdan başarıya koşuyordu, 25 Haziran 1587’de “Nuova Kalabriya” adlı kişisel köyünde inşa ettirdiği güzel sarayda zengin ve ünlü bir kişilik şekilde öldü, daha sonra kendisine ithaf edilen ve halen varlığını sürdüren “Kılıç Alì Paşa” Camisine gömüldü.
Doğduğu Le Castella merkez meydanında, sanki bir İtalyan Ulusal Kahramanmış gibi bir heykelinin hâlâ duruyor olması bir çok İtalyan için tuhaf ve şaşırtıcı gelmekle birlikte, tarihte önemli bir kişilik olması ve bu küçük köyden çıkmış olması, yerliler için gene de bir gurur kaynağıdır.
