Bu hafta yazımda her hafta olduğu gibi, değerli Blog Takipçilerime & Misafirlerime Roma İmparatorluğu, Roma ve/veya İtalya hakkında ilginç bir konudan bahsetmek istiyorum. Bu hafta pek bilinmeyen ancak oldukça ilginç bir yapı olan Roma’nın üçüncü antik tiyatrosu Castrense Tiyatrosunu ele aldım.
Roma V. Bölgede bulunan Castrense Amfi Tiyatrosu, Gerusalemme’de bulunan Santa Croce Kilisesi ile Aurelian Surları arasında yer almaktadır. Adı “Castrum”dan (Latince’de “Kamp” anlamına gelir) türemiştir, ancak daha sonraki zamanlarda İmparatorluk ikametgahı anlamını da kazanmıştır:
Aslında Amfi Tiyatro, “Palazzo Sessoriano” adıyla bilinen bir bina kompleksinin parçasıydı. Bu Amfi Tiyatroya dahil olan, Elenian Hamamları ve Variano Sirki’nin de oluşturduğu ve Severian döneminin sonlarına ait İmparatorluk Villası yapı kopleksinden söz edilmektedir. Amfi Tiyatro M.S. II. YY ın sonu ile III. YY ın başı arasında inşa edilmiştir. İmparatorluk Sarayının şerefine gösteriler ve askeri geçit törenleri için tasarlanan bu yapı, mükemmel korunmasını Aurelian Surları’na dahil edilmiş olmasına borçludur.
İmparator Elagabalus’un özellikle tercih ettiği bu tiyatro, halefi Alexander Severus’un da gladyatör gösterileri ve çeşitli oyunlara katılmak için uğrak yeriydi.
Planı (88 x 75,80 metre) olan Amfi Tiyatro, birkaç traverten unsuru dışında tamamen tuğladan inşa edilmiştir. Başlangıçta sütunlar arasında iki sıra kemer vardı, kemerler tuğla başlıklı Korint yarım sütunlarıyla çerçevelenmişti. Rönesans çizimlerinden bildiğimiz kadarıyla, Kolezyum gibi pencerelerin açıldığı ve üzerine onları destekleyen kirişlerin dayandığı bazı braketlerin yerleştirildiği sağlam bir duvardan oluşuyordu.
Amfi Tiyatro’dan, 300 metreden uzun ve 14,50 metre genişliğinde, büyük bir salona varan, daha sonra Gerusalemme’deki Santa Croce kilisesineden geçerek, sonunda Variano Sirki’ne kadar uzanan görkemli bir kapalı koridor olduğu bilinmektedir. Bu koridorun kalıntıları ile Sirk, Santa Croce Kilisesi’nin arkasındaki alanda çeşitli noktalarda halen görülebilmektedir.
Aurelian Surları inşa edildiğinde, inşaat sürelerini hızlandırmak için Cestius Piramidi, Torto Duvarı, Maggiore Kapısı veya “Castra Praetoria” gibi diğer anıtlar gibi Amfi Tiyatro da surların güzergahına dahil edildi. Bu nedenle Castrense Amfi Tiyatro elipsinin bir yarısı duvarlara dahil edilirken, dış taraftaki alt katın kemerleri kapatılmıştır. Üst katta mazgallı bir çatı katı ile güçlendirilmiştir.
Aynı zamanda bu yapının daha uzun görünmesi için dış seviye yaklaşık 2 metre alçaltılmıştır. XVI. YY ın ortalarına kadar üçüncü mertebeye kadar iyi korunmuş olan yapı, daha sonra savunma ihtiyaçları nedeniyle yalnızca birinci katına kadar kalmıştır. Bugün Via Nola’da, ikinci katından bir kemer görülebilmektedir. Oditoryumdan geriye hiçbir şey kalmamıştır. XVIII. YY ın ortalarında Amfi Tiyatronun kalıntıları yeni binaların inşası için de kullanıldığı bilinmektedir. Papa XIV. Benedict döneminde merdivenlerden geriye kalanlarda yıkılmıştır. Viale Castrense boyunca, yaklaşık dörtte üçünü dış duvarlara ait, bir çok dikkate değer kalıntıları hayranlıkla görebiliyoruz.
Son zamanlarda yapılan bilinçli kazılar, tiyatronun arenasının altında, çapraz tonozlu odaların bulunduğunu ve merkezi bir galeriden oluşan servis kompleksi bulunmuştur.
Bu haftalık bu kadar olsun.
Her pazar saat 09:05 te yeni bir yazı ve konu ile karşınızdayım…
