Bu hafta yazımda her hafta olduğu gibi, değerli Blog Takipçilerime & Misafirlerime Roma İmparatorluğu, Roma ve/veya İtalya hakkında ilginç bir konudan bahsetmek istiyorum. Geçen haftalarda incelemeye başladığımız Caravaggio‘nun Napoli’de bulunan enfes bir eserini iki bölüm halinde inceleyelim. İşte ilk bölümü…
Caravaggio’nun yenilikçi ışık ve karanlık kullanımı, soyut görsel sahnelerde bir araya getirdiği gerçekçi görünümlü bedenlere olan ilgisi ve muhteşem kompozisyonları pek çok sanatçının hayranlığını kazanırken yine bir çok sanatçı tarafından kopyalandı/takip edildi. Bugün bu ekol/resim okulu Caravaggistler ismi altında özetlenmektedir. Etkisi özellikle Alp Dağlarının kuzeyinde büyüktür. Merisi’nin etkisi Rembrandt’ın resimlerinde bile görülmektedir.
Ancak sanat devrimcisi Michelangelo Merisi’nin dürtüleri olmasaydı Napoli‘de bağımsız bir resim geleneği muhtemelen gelişemez/ünlenemzdi. Napoli‘li ressamlar Battistello Caracciolo, Juseppe di Ribera ve ünlü ressam Artemesia Genteleschi, Caravaggio’nun Napoli’deki resimlerinden etkilenmiş aynı stilde resimler yapmışlardır.
Caravaggio‘nun, Caracciolo’nun resmi üzerindeki etkisi özellikle Petrus’un Kurtuluşu tablosunda çok iyi görülebilir. Caravaggio‘da olduğu gibi burada da dar bir resim sahnesi vardır. Burası, figürlerin toplu halde gösterildiği, karanlık, net bir şekilde tanımlanamayan bir yer olarak tasarlanmıştır. Özellikle muhteşem olan, sahneyi etkili bir şekilde aydınlatan dramatik ve dik gelen spot ışığıdır. Ön planda ışık, son derece kirli ayaklarla uyuyan bir adamın kaslı vücuduna erişmektedir. Ortada bir meleğin elinden tuttuğu Aziz Petrus vurgulanır. Ellerin etkileşimi büyüleyicidir. Meleğin eli işaret bir yön gösterirken, Aziz Petrus’un eli karanlıkta kararsızca yolunu bulmaya çalır gibi resmedilmiştir.
Ön plandaki yarı çıplak adamın işlevi ve anlamı halen bile çözülemeyen bir gizemdir. Bu adam kimdir? Petrus’u koruyan başka bir asker midir? Kask veya zırh olmadan bir asker olur mu? Yoksa Petrus’un, Mamertine zindanındaki mahkum arkadaşlarından biri midir? Yoksa belindeki kırmızı bezi ve elinde tuttuğu uzun asanın Vaftizci Yahya’yı mı işaret ettmektedir? Peki bu sahnede ne işi vardır? Belki de bu sadece fakir bir adamın tasviridir. O halde Caracciolo bu zavallıyı Caravaggio‘nun Napoli‘deki en ünlü tablosundan kopyalamış olabilir mi? Caravaggio‘nun, Yedi Merhamet Eseri, Pio Monte della Misericordia Kilisesi’nin ana sunağının üzerinde belirgin bir şekilde asılıdır. Ön planda da son derece kaslı vücuda sahip fakir bir adam vardır. Aynı kilisede, tam karşısında Caracciolo’nun fantastik tablosu o esere bakmaktadır. Aceba aralarında bir etkileşim olabilir mi?
Esas odaklanacağımız Caravaggio‘nun önemli eseri “Merhametin Yedi Şekli” duvar freski/resmidir. Michelangelo Merisi’nin Roma’dan kaçarak Napoli‘ye gelmesinden kısa bir süre önce, 7 genç soylu, Napoli‘de Pio Monte della Misericordia adında bir hayır kurumu kurmuştu. Bu kurumun hayırsever görevleri arasında fakir ve muhtaçlara yardım etmek, destek olmak, hasta ve mahkumlarla bakmak ve Kutsal Topraklara yolculuklarında Hacılarla ilgilenmek gibi fiziksel merhamet çalışmaları yer alıyordu. Ayrıca Hristiyan köle/esirlerin Müslüman köle sahiplerinin elinden kurtarılması da özellikle önemliydi.
1606 yılında yeni Pio Monte kilisesi tamamlandı. Yüksek sunak için Caravaggio‘ya yedi merhamet eserini tasvir eden bir resim sipariş edildi. XVII. yüzyılın başlarında özverili merhamet çalışmaları hâlâ insanların ruhlarının kurtuluşunda önemli bir rol oynuyordu. İsa’nın isteği ve Matta’nın İncilinde yazıldığına göre her insan günahlarından arınmak ve cennete gitmek için iyilikleri betimleyen belli hareketleri yapmalıdır. Katolizme göre bunlar olmadan sade inanç insana yetmeyecektir. Kilise bu hareketleri iki gruba ayırmaktadır. 7 adet fiziksel hareket yanında 7 tane de ruhani iyilik insanda olmalıdır.
Bugün bu iyilikler büyük ölçüde unutuldular, işte resimde de vurgulanan o 7 fiziksel iyiliğin listesi…
Bu haftalık bu kadar olsun. Devamı haftaya.
Her pazar saat 09:05 te yeni bir yazı ve konu ile karşınızdayım…
